Description
1 İslam felsefesine giriş
Felasife ve Hikmet
İslam Felsefesinin Doğuşuna Etki Eden Faktörler
İslam Felsefesinin Kaynakları
Kuran ve Hadis
Yunan Felsefesi
2 İlk İslam Filozofu Kindî: Felsefe ve Hakikat, Metafiziği ve Etiği
Onu ilk İslam filozofu yapan özellikler
İslam teolojisi veya kelamdan felsefeye geçişte Kindî
Kitâb fi’l-felsefeti’l-ûlâ
Felsefenin hakikatleriyle peygamberlerin mesajları arasında içerik bakımından hiçbir farklılık bulunmaması
Felsefenin her gerçeğin sebebi olan ‘ilk Gerçek’in bilgisi olması
Nizam Delili ya da Düzen ve Amaç Kanıtı ve Kozmolojik delilin İslam felsefesindeki versiyonu olan Hudus delili
Tanrının varlığının akıl veya felsefi argümantasyon yoluyla kanıtlanması
Risâle fi’l-Hîle li-Def’il-Ahzân
Kindi’ye göre gerçek mutluluk
Hikmet ya da bilgelik, hilm ya da itidal, adalet ve cesaret
3. Ebubekir Razi: İslam İnancına Aykırı Bir İslam Filozofu
Aklı vahyin önüne geçirmesi
Felsefeyle tıbbın aynı kaynaktan gelmesi
Felsefenin hiçbir zaman bir ve aynı kalmaması
Beş Ezeli İlke ve Yaradılış
Madde, ruh, mekân ve zamanın da ezeli olması
Eklektik felsefi sistemi
Heyula
Evrensel ruh veya dünya ruhu
Maddeye form kazandırma olarak evrenin yaratılışı
Maddenin bağlarından kurtulmak
İnsanın ruh ve beden gibi iki bileşenden meydana gelmesi
Ruhun felsefe yoluyla maddeye olan bağımlılığından kurtulup, mutlak bir özgürlük haline erişmesi
4. Farabi: On Akıl Teorisi, Nübüvvet Teorisi, Erdemli Şehir
“İkinci Öğretmen ya da Üstad” anlamında “Muallim-i Sâni” ünvanına layık görülmesi
Tanrının Sıfatları
Bütün varlıkların kendisinden çıktığı varlık olarak Tanrı
Tanrı Delilleri
Ontolojik delil
İlk Neden kanıtı veya kozmolojik delil
Varlıkların nedensellik zinciri
Teleolojik argüman veya düzen ve amaç kanıtı
Varlıkların Sınıflanması
Tanrı-Evren İlişkisi
Sudur Teorisi
İnsan ve Etik Anlayışı
Akıl kuvveti, şehvet kuvveti, hayal kuvveti, besleyici kuvvet
İnsanın nihai ve en yüksek amacı
Felsefi bilgelikle dini hikmetin birleşmesi
Peygamber İdareci
5. İbn Sina 1: Bilgi Anlayışı, İnsan ve Ruh Anlayışı
Felsefeyle dinin sentezlenmesi
“Eş-şeyhü’r-reîs” unvanı
Mantık Görüşü
Bütün bir varlık alanının yaratıcı ilkesi olarak Tanrının saf akıl olması
Varlığın rasyonel ve mantıksal bir yapı sergilemesi
Orta terimi kavrama kapasiteleri
İnsanın nihai amacının uygun ya da doğru bir politik düzen içinde kendini gerçekleştirmesi
Teorik yetkinlik veya nazari kemal
Etkin Akıl veya Faal Akıl Aklın Mertebeleri: Teorik Akıl, Maddi Akıl, Bilfiil Akıl ve Müktesep Akıl
İnsan ve ruh anlayışı
Ruh-beden düalizmi
Canlılık ilkesi veya harekete geçirici ilke
Ruhun üç parçadan oluşması
Akli ruhun boyutları
6. İbni Sina 2: Metafiziği, Etiği ve Siyaset Felsefesi
Metafiziğin beş ayrı bölümü
Tanrının Varoluşu
Zorunlu Varlık olarak Tanrının varoluşu
Potansiyel tözler ile fiili tözler arasındaki ayrımı
İbn Sînâ açısından türüm teorisi
İbn Sînâ’da felsefeyle din arasındaki ilişki
Tanrının Sıfatları
İlk Akıl, İkinci Akıl …. Faal Akıl
Göksel akılların Tanrıyla olan ilişkisi
Varlık Hiyerarşisi
Etik Anlayışı
Ahlakın nihai amacı olan yetkinlik
Temel erdemler
Ölçülülük anlayışı
Siyaset ve din felsefesi
Peygamberin görevi ve amacı
7. İbn Miskeveyh: İslami Hümanizmin ve Psikolojinin Öncüsü
Metafiziği
Tanrı-evren ilişkisi
Kozmik varlıkların oluşturduğu hiyerarşi
İlk Muharrik olarak Tanrı
Tanrının Varoluşu
Tanrının Sıfatları
Türüm Anlayışı
İlahi hikmete uygun hiyerarşik bir yapı
İbn Miskeveyh’in ruh anlayışı
Kendinden kaim bir kendilik olarak ruhun ölümsüzlüğü
Ruhun üç gücü ya da melekesi
İki aşırı uç arasındaki ortayı gözeterek yapmak: adalet
Dört temel erdem ve dört büyük erdemsizlik ya da bozukluk
8. Gazali: Felsefenin Sefaleti, İmanın Akılla İşi Yoktur
İmanı aklileştirmek onun özünü çarpıtmaktan başka hiçbir şey değildir.
Gazâlî’nin içinde bulunduğu koşullar
Gazâlî’nin felsefe eleştirisi
Tehâfütü’l Felâsife (Filozofların Tutarsızlığı)
Filozofların tekfir edilmeleri gerektiği kanaati
Üç gup filozof: Materyalistler (dehrîyyûn), doğalcılar (tabiîyyun) ve metafizikçiler ya da teistler (ilâhiyyun)
Evrenin Ezeliliği Meselesi
Gazâlî’nin saldırdığı üç kabul ya da öncül
Tanrının yaratma özgürlüğü
Tanrının Bilgisinin Ne’liği
Nedensellik Görüşü- Ardışıklık İlişkisi
Mucize savunusu
Tasavvuf anlayışı
Var olan sadece O’dur; yalnız O haktır ve başka her şey batıldır
Tanrının sıfatları aklen bilinemez
Hakkın hakikatinin kalpte tecelli etmesi: keşf
9. İbn Meserre ve İbn Bacce: Endülüs Felsefesinin Öncüleri
İbn Meserre:
Akıl ile vahyin bağdaşabilirliği
Tanrının işaretleri üzerinde düşünmek suretiyle, hakikatin bilgisine adım adım yükselmek
Duyular yoluyla kavranamayan akledilir gerçekliğin bilimi ve gözle görülebilir olan duyusal gerçekliğin bilimi
Tanrının birliği felsefi olarak ne anlama gelir?
Evrensel ya da Külli Akıl
Tanrı’nın “Ol!” demesi
Evrenin dört varlık düzeyi
Peygamber: külli ruhun bir parçası olarak külli tabiata gönderilen şerefli varlık
İbn Bacce:
Evrenin küçük bir modeli olarak insan
İlahi olanla birlik ya da birleşme (el-ittisal)
Filozofun toplum içindeki yalnızlığı (el-tevahüd)
İnsan ruhunun nebati nefs, hayvani nefs ve insani nefs olarak üçe ayrılması
Aklın potansiyel ya da aktüel olabilmesi
İnsanın geçtiği farklı aşamalar ve bunların felsefi anlamları
Düşünme yetisinin en temel işlevi
Dört ayrı kavram ya da akledilir form türü
İnsan türleri: Sıradan insanlar veya yığınlar (cumhur), teorik düşünme yeteneğine sahip olan insanlar veya teorisyenler (nüzzâr) ve mutlu insanlar ya da filozoflar (suadâ)
Erdemli toplum nasıl oluşur?
Erdemsiz bir toplum veya onun bozuk yönetim biçimleri
10. İbn Rüşd: Batıya Damga Vuran Filozof
Dante’nin İlâhî Komedya’da ondan “büyük şârih” diye söz etmesinin nedeni
Din-Felsefe ilişkisine Dair Görüşleri
Çifte hakikat öğretisi
Mutlak Hakikate veya evrendeki varlıklara ve onlar aracılığıyla da esas Tanrıya ilişkin bilgi
Ehli filozofların yolu: burhan, Kelamcıların yolu: cedel, sıradan insanların yolu: hitabet
İlk Muharrik veya Tanrı
“Kozmolojik delil” ve “inayet” ve “ihtira” delilleri
Tanrının Sıfatları
Tehâfütü’l-tehâfüt
Âlemin Kökeni
Yaratmanın sürekliliği
Ayüstü Âlem
İki ezeli-ebedi şey sınıfı
Evrenin Tanrıya olan fiziki bağımlılığının, akıl ve düşünceye ek olarak, arzu ve hatta aşk yoluyla ifade edilmesi
Ayaltı evren
İlk Muharrik’e kadar uzanan hiyerarşik yapılanma içinde yer alan bütün varlıkların temel ilkeleri
Faal Akıl
Feleklerin Akılları
Ahlaki kavramlar ile ilahi emirler arasında bir ayrım yapılması gerekliliği
İnsan kendi eylemlerinden sorumludur.
“Altın orta” teorisi
Nihai mükemmellik ve mutluluğun ancak bir toplum içinde mümkün olması
Yönetimin hikmete dayalı olması gerekliliği
Devletin asıl görevi vatandaşları arasında erdemlerin yaygınlaşmasını sağlamaktır.
Devlet vatandaşlarının erdemli olabilmeleri için izleyebileceği iki yol.
11. Şihabeddin Sühreverdi: İşrâkî Felsefe
Keşf ve manevi deneyime dayanan sezgisel, dolayımsız, zamandışı bilgi
Hakikate ulaşmanın birbirini tamamlayan iki yolu
Kullandıkları yöntemleri bakımından hakikati arayanların üçe ayrılması
Meşşai Felsefeye Yönelik Eleştirisi
Meşşai filozofların Zorunlu Varlığı için “Nurların Nuru” , ayrı ayrı akıllar için de “soyut nurlar” deyiminin kullanılması
Işık metaforu
Tanımlanan şeyin tek tek her bir ve bütün bileşenlerini saymanın imkânsız olması
“Saf nur” ve “arızi nur” ayrımı
Kendinden kaim olan karanlık ve başkasına bağımlı olan karanlık
Sühreverdi’nin ontolojisi: bir nurani birlik içinde gerçek bir vahdet-i vücut
Gerçekliğin bilgisine veya varlığın hakikatine ulaşmada dört ayrı aşama
Mevcudiyet yoluyla bilgi
Spekülatif mistisizm (irfân-i nazarî)
12. İbn Tufeyl: Meşriki Hikmet, Hay b. Yakzan
Akıl ile vahyin, felsefe ile dinin uyumu ya da bağdaşabilirliği düşüncesi
“Meşriki hikmet” görüşü ve Hay b. Yakzan
Bilgi teorisi
Algı ve dolayısıyla bilme imkânlarıyla doğayı gözlemleme
Akıl sahibi bir varlık olarak bu dünyadaki mevcudiyetini anlamlandırma
Gözlemlenebilir alanın ötesindeki metafizik varlık düşüncesine ulaşma
Birtakım manevi deneyimler sayesinde bazı metafizik bilgilere ve mutlak Hakikat’e ulaşma
Ölümün ve hayatın keşfi
Ateşin keşfi
Evrenin yaratılmış mı yoksa ezeli mi olduğu konusu
Zorunlu Varlık’ın keşfi
Bir’den başka hiçbir şey yoktur.
Fizikten metafiziğe geçiş
Teorik bilgi ile mistik ya da tasavvufi bilgi arasındaki ayrım
Hakikatin biri zahiri, diğeri batini olacak şekilde, iki yüzü ya da görünümü olması
Sosyal varoluş biçiminin dinin söylem ve sınırlarını belirlemesi
Kitle için din
13. İbn Arabi ve Vahdet-i Vücut Felsefesi
Teosofik bir sistem inşa etmesi
Mistik felsefe
Felsefi tefekkür mü ilahi keşf mi? Hem evet, hem hayır.
Akıl ve sezgi arasındaki denge
Akıl-gönül, rasyonalizm-mistisizm ikiliği
Dünyayı hem Bir ve hem de Çok olarak görmek
Gizemlere dayanan bilgi
Tenzih ve teşbih anlayışı
Teori insanları, düşünce erbapları ve muhakkikler
Tanrı yaratıklarıyla hem birliktedir hem de onlardan ayrıdır
Dayanağı hayalde olan keşif
Tenzih yoluyla bilenler ve teşbih yoluyla bilenler
Vahdet-i Vücud Öğretisi
Varlığın birliği: içerisinde Allahın dışında kalan her şeyin hiçliğe indirgendiği bir tür panteizm
Yalnızca Tanrı, her şeyi kuşatıp, kapsayan ezeli hakikattir.
Hakikat bir ve bölünemezdir
Bütün varlıklar Allahın tecellileri ve isimleri olup, O’nun zahiri yönünü oluştururlar.
Bilinmez bir hazineydim, bilinmek istedim; âlemi yarattım ki onunla bilineyim.
If the coupon is not opening, disable Adblock, or try another browser.